Socjoterapia

opublikowano: 01.10.2019

Co to jest socjoterapia??

Wg. K. Sawickiej socjoterapia to „proces ukierunkowany na leczenie u dzieci występujących zaburzeń, zwłaszcza zaburzeń zachowania, nadpobudliwości i zahamowania niektórych zaburzeń emocjonalnych”.

Socjoterapia to metoda wspierania rozwoju społecznego i emocjonalnego dzieci i młodzieży. Polega na organizowaniu zajęć grupowych, w trakcie których uczestnik poznaje nowe umiejętności interpersonalne tj. nauka rozpoznawania i wyrażania emocji, nauka mówienia nie, nauka stawiania i przestrzegania granic swoich i innych osób. Dziecko ma możliwość przećwiczenia nowych zachowań w bezpiecznej atmosferze wsparcia i zaufania. Najszersze rozumienie socjoterapii jako formy pomocy psychopedagogicznej, która odbywa się w społeczności stworzonej po to, aby dostarczyć (społecznych) bodźców do poprawienia funkcjonowania, głównie w obszarze relacji interpersonalnych.

Dla kogo jest socjoterapia?

W obszarze zainteresowań socjoterapii pozostają dzieci i młodzież z problemami szkolnymi, które związane są z deficytami parcjalnymi, co może być przyczyną ich trudnych zachowań na terenie szkoły. Dzieci nadpobudliwe, które swoim zachowaniem dostarczają kłopotów dorosłym, dzieci, które mają trudności w nauce nie z powodu upośledzenia umysłowego, lecz ze względu na opóźnia szkolne i zaniedbanie dydaktyczne oraz dzieci agresywne wyrządzające swoim zachowaniem wiele szkód.

Na czym polegają zajęcia socjoterapeutyczne?

Zajęcia socjoterapeutyczne mają charakter ustrukturalizowanych spotkań grupowych, na które składają się odpowiednio dobrane gry, zabawy i ćwiczenia. Spotkania odbywają się w atmosferze bezpieczeństwa, wzajemnego zaufania, poczucia więzi i głębokich relacji między samymi uczestnikami, a także między uczestnikami a terapeutą. Rola socjoterapeuty polega na stwarzaniu takich sytuacji, które pomogą uczestnikom spotkań uświadomić sobie własne trudności i ograniczenia oraz własny potencjał i możliwości zmiany. Służą temu różnorodne techniki, takie jak psychodrama, pantomima, gry, ćwiczenia.

Liczebność jest ściśle związana z wiekiem dzieci. Grupy dla dzieci ze szkół podstawowych

powinny liczyć do 10-12 dzieci, natomiast dzieci starsze i młodzież spotykać się mogą w grupach

nieco liczniejszych, ale nie przekraczających 14 osób.

Jaka jest struktura zajęć socjoterapeutycznych?

·        rytualne powitanie tzw. rundka,

·        podzielenie się informacjami na temat aktualnego stanu emocjonalnego uczestników zajęć;

·        gry i zabawy wyciszające lub energetyzujące zależnie od nastroju grupy i jej energii;

·        gry i ćwiczenia stwarzające sytuacje psychokorekcyjne, edukacyjne lub rozwojowe służące aktywnemu nabywaniu doświadczeń emocjonalnych i poznawczych;

·        omówienie (podsumowanie) każdego ćwiczenia;

·        rytualne zakończenie zajęć, tzw. rundka końcowa

Jak powstaje grupa socjoterapeutyczna?

Socjoterapeuta przed rozpoczęciem pracy określa jasne kryteria doboru uczestników. Przeprowadza diagnozę wstępną wykorzystując kilku uzupełniających się technik np.: obserwacji, wywiadu z nauczycielami, dzieckiem, rodzicem, testów umiejętności, kwestionariuszy zachowań, analizy dokumentów. Prowadzący absolutnie odżegnuje się od przypadkowego doboru uczestników do grup bez wcześniejszej diagnozy i z tzw. „łapanki”. Niewłaściwie dobrani uczestnicy przysparzają zazwyczaj wielu trudności nie tylko samemu prowadzącemu, ale też nierzadko przyczyniają się do pogłębienia urazowych doświadczeń  u innych uczestników grupy.

Jakie obowiązują zasady na zajęciach?

·        Zasada istnienia reguł. Muszą one porządkować zajęcia, organizować je i strukturalizować. Normy powinny być zrozumiałe i akceptowane przez wszystkich uczestników. Normy muszą umożliwiać przeżywanie pozytywnych doświadczeń a przede wszystkim osiągnięcie zamierzonych celów socjoterapeutycznych, jak również muszą przede wszystkim pomóc w stworzeniu bezpieczeństwa. Muszą one porządkować zajęcia, organizować je i strukturalizować. Normy powinny być zrozumiałe dla uczestników, akceptowane przez nich i umożliwiać przeżywania.

·        Zasada zaufania. Polega na stworzeniu uczestnikom warunków do wyrażania siebie i przyjmowania informacji o sobie. W takiej atmosferze możliwe jest ujawnianie przez dzieci ważnych dla nich spraw a także szacunku dla doświadczeń i problemów innych. Otwartość może być tylko wówczas kiedy zostanie zagwarantowane bezpieczeństwo interpersonalne, poprzez umowę pomiędzy uczestnikami, że wszystko o czym się dowiadujemy pozostaje tajemnicą.

·        Zasada bliskości. Terapeuta musi stworzyć ciepłe i bezpieczne warunki podczas terapii tak, aby każdy uczestnik czuł, że ma wsparcie; Życzliwość terapeuty przełoży się na pozytywne relacje z rówieśnikami na zajęciach i poza nimi;

·        Zasada afirmacji, która polega na założeniu, że atmosfera na zajęciach pozwoli na dostrzeganiu pozytywnych cech i zdolności u uczestników. Unikamy więc krytycznych wypowiedzi, podkreślania błędów. Atmosfera afirmacji sprzyja otwartości na nowe komunikaty i nowe sposoby uczenia się, co w efekcie powoduje zmiany w myśleniu na własny temat.