CO TO JEST FROTAŻ?

opublikowano: 09.12.2020

CO TO JEST FROTAŻ?

Witajcie! Zachęcamy Was do wykonania prac plastycznych techniką rysunkową - frotaż. Spróbujcie, będzie to ciekawe doświadczenie [kolaż liści zdj. 1].

Co to frotaż?

Frotaż (w języku francuskim frottage - oznacza pocieranie) - to technika rysunkowa, polegająca na pocieraniu grafitem kartki papieru położonej na fakturze powierzchni różnych materiałów, w celu uzyskania dokładnego odwzorowania ich struktury np. słojów drewna, żyłkowania liści, chropowatości kamienia lub splotu tkaniny. Frotaż jest zaliczany do jednej z technik graficznych.

Przykłady:

kora brzozy [zdj.2]

żyłki (nerwy) liścia [zdj.3]

Technikę frotażu, jako pierwszy, opracował w latach 20 XIX wieku artysta Max Ernst. Artysta zainspirował się widokiem starej drewnianej podłogi. W jej zniszczonej powierzchni dostrzegał rozmaite figury. Chcąc je uwiecznić położył na podłogę kartkę papieru i zaczął pocierać po niej miękkim ołówkiem i otrzymał rysunek, który przypominał mu las, zamieszkały przez stworzenia podobne do ptaków. Ernst stworzył wiele takich obrazów kładąc papier nie tylko na podłodze, ale też na kawałkach sznurka, liściach, drucianej siatce, pogniecionym papierze, a nawet skrawkach chleba. Tworzył fantastyczne obrazy, obiekty, stworzenia dodając szczegóły. Cała seria takich rysunków została przez artystę opublikowana w 1926 roku w Paryżu pod tytułem „Historia naturalna”.

Max Ernst, Histoire naturelle, frottage - zdj.4

Max Ernst, Histoire naturelle-Sfinks, frottage - zdj.5

Zachęcamy was do utworzenia własnych kolekcji kartek z rysunkami rozmaitych faktur i wzorów uzyskanych techniką frotażu. Przekonacie się, że sposób tworzenia jest prosty a zarazem efektowny. Wystarczy użyć kartki, ołówka lub kredek oraz wykorzystać przedmioty o wyraźnej fakturze (czyli rzeczy mające wypukłości i wklęsłości, sploty, chropowatość), które znajdziecie w domu, w ogródku. Mogą to być liście, tkaniny, drewno, kamień, plastik, folia, tektura falista, monety itp. Wy możecie wykorzystać inne przedmioty, coś co się nadaje do odciśnięcia. Wokół was jest mnóstwo przedmiotów o ciekawej fakturze, wystarczy się rozejrzeć. Warto spróbować.

Poniższe zdjęcia ukazują przedmioty, materiały z widoczną fakturą oraz ich odbitki wykonane techniką frotażu (po lewej stronie widzicie materiały, przedmioty a poprawej stronie ich rysunki wykonane ołówkiem lub kredką).

serwetki [zdj.6]

ceramika i plastik [zdj.7]

gres i kamień [zdj.8]

kawałek drewna i płytka podłogowa dekoracyjna [zdj.9]

pokrywki od pudełek - w tych pracach do frotażu użyto kilku kolorów kredek (białej, żółtej, jasnoróżowej, jasnoniebieskiej), a górny frotaż jest zrobiony na brązowej kartce [zdj.10]

W jaki sposób pokazać fakturę przedmiotu?

Przygotujcie:

- białe kartki cienkiego papieru (kartka do ksero),

- miękki ołówek lub kredki (np. świecowe, pastelowe, typu Bambino),

- różne przedmioty, materiały, które użyjemy jako matrycy  (tzn. powierzchni  przygotowanej do odwzorowania).

FROTAŻ LIŚCI – instrukcja [zdj.11]

1.     Na odwrócony liść (żyłkami do góry) połóż kartkę papieru.

2.     Dociśnij i przytrzymaj kartkę jedną ręką. Następnie delikatnie pocieraj powierzchnię papieru ołówkiem lub kredką, odbijając w ten sposób liść (oddając strukturę przedmiotu). Na kartce zacznie ukazywać się odbity wzór. Nacisk ołówka lub kredki musi być pod pewnym kątem.

3.      Na koniec możesz wykonać ramkę. Artysta grafik przeważnie oprawia swoje grafiki ramką z kartonu.

Poniżej pokaz fragmentów tworzenia pracy plastycznej [zdj.12 i 13].

Jako twórca możesz kontrolować i wpływać na końcowy efekt odbitki, używając różnej siły nacisku. Możesz skomponować swój dowolny układ z liści.

Powodzenia! Realizujcie swoje pomysły, doświadczajcie, twórzcie i bawcie się.

Przygotowała: Maria Kuczyńska

Źródła: Wykorzystano zdjęcia i materiały własne, filmy instruktażowe  i zdjęcia prac – frottage Maxa Ernsta z Internet; Wyjaśnienie pojęć: wikipedia.org , encyklopedia.pwn.pl;